Het concept van het traditionele, lineaire carrièrepad kan bij het grofvuil. Althans, die conclusie trekt een toenemend aantal deskundigen.
In een artikel op de website Harvard Business Review stellen onderzoekspsycholoog Tania Luna en Jordan Cohen van Weight Watchers International dat de hedendaagse werknemer ‘lijdt’ onder de ‘carrièremythe’. Daarin wordt verondersteld dat een carrière lineair en progressief verloopt – als je goed je best doet, dan word je beloond met promotie, dan wel met een stapje verder op de carrièreladder.
Mooi niet dus. Volgens Luna en Cohen is dat systeem compleet achterhaald omdat hedendaagse carrièretrajecten heel grillig zijn geworden. Vooruitgang betekent vandaag de dag snel kunnen inspelen op veranderende situaties, snel andere rollen kunnen aannemen en schakelen tussen bedrijven en zelfs sectoren.
“Hebben we een carrière voor ogen, dan denken we aan een recht pad dat naar een eindhalte gaat”, zeggen de auteurs. “Nog niet zo heel erg lang geleden was dit een bruikbaar concept, maar nu strookt het niet meer met de werkelijkheid. We moeten de toekomst niet meer voorspellen; we moeten er nu alleen voor zorgen dat we slagen wanneer de toekomst onvoorspelbaar is.”
En onvoorspelbaar is-ie, zo vinden ook andere executives. Neem de COO van Facebook, Sheryl Sandberg. Volgens haar moeten we carrières meer zien als een soort apenkooien dan als een ladder – er zijn meer manieren om de top te bereiken, en sommige van die trajecten lopen omlaag. Of zelfs dood.
Digital marketeer Mitch Joel deelt deze zienswijze, hij schreef er in 2013 een boek over waarin hij betoogt dat werknemers bereid moeten zijn om zich te ontwikkelen en om een carrièreswitch te maken.
"Neem de uitdaging binnen je organisatie aan, werk op een nieuwe afdeling, verander je werkwijze wanneer die gedateerd of ouderwets is", schreef Joel.
Luna en Cohen erkennen in hun artikel dat het beangstigend kan zijn om de carrièremythe los te laten, omdat er een onzekere toekomst voor in de plaats komt. Maar wanneer je carrière geen logische of continue route volgt, wil dit geenszins zeggen dat je je tijd aan het verdoen bent.
"Iedere betrekking die je vervulde, en elke relatie die je bent aangegaan vormt een 'sleutel' voor een toekomstige kans," schrijven ze. "Die sleutels hoeven niet per se met elkaar samen te hangen. Je hoeft geen samenhangend verhaal te hebben om uit te leggen hoe je van A naar B bent gegaan."